Wetenschappen, rassen en hiërarchie

De oorsprong en de diversiteit van de mensheid is door verschillende culturen op uiteenlopende wijze verklaard. Europese monogenisten meenden dat alle mensen een gemeenschappelijke oorsprong hadden, die ze veelal in Azië situeerden.

Verschillen tussen ‘rassen’ verklaarden ze door omgevingsfactoren. Polygenisten gingen er dan weer van uit dat er afzonderlijke ‘rassen’ bestonden, die op verschillende plaatsen waren ontstaan. Beide kampen ontwikkelden echter evenzeer ‘raciale classificaties’ waarbij uiterlijke kenmerken aan morele oordelen werden gekoppeld. Zo ontstond een racistisch denken waarbij Europeanen, Amerikanen en Japanners als ‘superieur’ werden beschouwd ten opzichte van de ‘inferieure’ Amerikanen, Aziaten, Afrikanen en Australiërs. Intussen weten we dat Afrika de bakermat van de mensheid is.

Cirque Robinson et ses peuplades sauvages.
La plus grande exhibition du siècle.
Frankrijk. 1900. Affiche. © privécoll.

Petites négresses. Frankrijk. 1897.
Chromolithografie. © Groupe de recherche Achac, Parijs/privécoll.

Types de races de l’Homme. Amérique, Australie et Polynésie.
Oostenrijk. Rond 1903. Kaart getekend door E. Hölzel. © Privécoll.

Les races humaines. Frankrijk. 1921. Kaft getekend door Victor Huende,
vierentwintig gekleurde prenten van Jarville-Nancy.
© Groupe de recherche Achac, Parijs/privécoll.